Wari minggu e me
kap wari si pematang iba geluh kalak Kristen. Engkai? Erkiteken bagi nina kalak
Portugis wari minggu e me Domingo,
tah pe nina kalak Latin nina Dominus,
wari Minggu e me kap wari Tuhan!. Ibas wari Minggu me Tuhan keke idur kematenna
nari, janah wari kekekenna e igelari wari paska. E maka tep-tep wari minggu,
umat Kristen pulung ras erliturgi lako ngerayaken rusia paska Kristus.
Ndiganai mulai kalak Kristen
erminggu tep-tep wari Minggu? Kesemalen kalak Kristen pulung ibas wari Minggu
megati kal isingetken ibas Pustaka Sibadia. St. Paulus ibas 1Kor 16:1-2 nuriken
maka kalak Kristen tep-tep wari Minggu pulung. Bage pe Perb 20:7-12 nuriken
kecibalen perpulungen i Troas “ibas pemenan wari Minggu e”.Perpulungen pulung
lako ncepik-cepik roti, bagem isuratken ibas Pustaka Sibadia janah perkatan
ncepik-cepik roti e ngataken kata maka ibas wari ilakoken me perayan Ekaristi
(bdk. Luk 24:35; Perb 2:46; 1Kor 10:16). Bage pe ibas Ketangkasen 1:9-10
ikataken maka wari Minggu e me kap wari Tuhan.
Berita Simeriah ibas terpuk sinopsis alu sempabu ngataken maka wari
kekeken Tuhan bage pe wari-wari Ia nteridahken bana, rembang ka katakana ibas
wari Minggu (nehen Mat 28:1; Mark 16:2; Luk 24:1). Johanes pe ikut nuratken maka
ibas “wari pemena kenca Sabat” diberu-diberu e berkat ku kuburen (Joh 20:1),
janah idapetina kuburen enggo lume, janah tupung ben wari ibas wari e Jesus pe
nteridahken bana kempak ajar-ajar (Joh 20:19). Tole pe ituriken Johanes,
maka…ibas wari Minggu si rehna, Kristus si enggo keke pedukaliken nteridahken
bana man ajar-ajar janah paksa si e Tomas reh lako ikut pulung (Joh 20:26).
Bage pe Jesus tupung nteridahken BaNa man ajar-ajar i Emaus rembang ka ibas wari
si seri ras wari kekeken (Luk 24:13). Gereja Pemena ibas nuratken kerna Jesus
nteridahken bana tuhu-tuhu alu kinigermeten si mbages, bage pe kerna uga Jesus
si enggo keke e ituriken man ras-ras ajar-ajar (Luk 24:30.42; Mark 16:14; bdk. Perb
1:4; 10, 41). Ekaristi si nai nari enggo ilakoken jadi pematang perayan ibas
tep-tep perdemun wari Minggu, iubungken ras lakon man-man si nilakoken Jesus
ras ajar-ajarNa e.
Tuhu, nai, kalak kristen Jahudi
tetap ngikuti ibadat agama Jahudi ibas wari Sabat (Sabtu) i Sinagoga ras
Kenisah (bdk. Perb 13:14; 44; 17:2; 18:40) janah i Pilipi gia la lit Sinagoga,
kalak Kristen tetap pulung ibas wari Sabat i ingan-ingan si nilakokenna jadi
ingan pertoton i luar serpang kuta (bdk. Perb 16:13). Kalak Kristen ibas terpuk
Gereja Pemena la mecembua, gia enggo lit wari minggu jadi wari perjumpanna tapi
selaku kalak Jahudi tetap ka iikutina ibadat kalak Jahudi, gia ibas wari Minggu
alu tutus ka ia ngerayaken kinitekenna. Kenca tahun 70, kalak Kristen lanai
ngikuti lakon pertoton wari Sabat sabap tupung si e me rumah pertoton
ikernepken kalak Romawi, e maka kalak Kristen e pulung ibas wari Minggu jine lako
ngerayaken paska Kristus.
Ibas abad sipeduaken, wari Minggu
enggo jadi wari perayan man kalak Kristen, ija perayan e itorosi alu megiken
Kata Dibata, ncepik-cepik roti dingen erbahan kolekte guna nampati kalak si
perlu. Ibas abad e, kalak Roma si la tek nggelari wari Minggu selaku Wari Matawari,
janah penggelaren e terbaba dungna ku cakap kalak Eropah, contana Inggris Sun Day. Ibaspenggejapen simbaru
erpalasken semangat kekristenen penggelaren Wari Matawari e dungna iubungken ras Kristus selaku Terang
si enggo naluken kegelapen dingen Simaba pelimbarun kegeluhen raduken ras
arapen. Sun Day iantusken selaku Wari
Si Terang tah pe Wari Tuhan.
Wari Minggu dungna jadi wari la
erdahin (Sabat) e me kenca Kaisar Konstantianus ibas abad peempatken mereken
ijin gelah agama Kristen banci ipebelangken. Subuk kalak ibas perkawanen, si
erdahin ibas pemerintahen ras kerina si erdahin, ibas wari Minggu ibebasken
erdahin gelah banci ras-ras pulung lako ngerayaken rusia paska.
E maka, selaku wari perayan si
pematang ras si enggo nai-nai nari ilakoken, Konsili Vatikan II ibas Sacrosanctum Concilium No 16 petetapken
kerna Wari Minggu nina, bagenda:
“Wari Minggu e me kap benana kerina
perayan. Wari Minggu min iajarken alu tandes lako kesalihen kalak si
erkiniteken, dingen pe jadi wari keriahen ras wari la erdahin. Seakatan
tuhu-tuhu penting kal, perayan-perayan si deban ula ibahan ibas wari Minggu,
sabap perayan Minggu e me palas ras utuk kerina paksa liturgi”.
Adi bage, ma enggo me arusna
sihamati ras si pehaga Wari Minggu e selaku wari ija Tuhan petangkasken BaNa
ras sura-suraNa gelah kita ersada ibas perayanNa lako ngantusi sura-suraNa
kerna geluhta ras gelah kita tetap ersada bagi Ia pe ersada ras Bapa si
nisurga? (Apaika kerna Wari Minggu enggo itetapken jadi wari si man haganken
ibas Hukum Gereja: la gia kita mbiar nangdangi Grotius singataken “ise si waras
arus ngikuti hukum e”, arusna kita mbiar nangdangi dirinta lah gia, si
nipakeken Dibata jadi kemahNa).
Betlehem Ketaren
Tidak ada komentar:
Posting Komentar