Minggu, 27 April 2014

PERIDIN DANAK-DANAK



BETLEHEM KETAREN, BERASTAGI.

Tupung stasi nuraken erbahan peridin lako danak-danak, banci jadi erbage-bage cakap lit si man adapen rikut ras erbage-bage ka lit penggejapen. Kerina kita tuhu tentu enggo meteh maka lit lakon peridin anak-anak ibas Gerejanta, tapi lenga bo merari si ngantusi kerna kai kin guna lakon e man banta sekalak-sekalak e maka lit piga-piga erkiteken kurang pengantusen, nungkun alu piga-piga penungkunen, nina: ”Kai kin deba e?”,  ”Kai pe langa iangkana kai gunana iperidiken?, tah pe ”La kin salah ndia kita adi sope niangkana engo itetapken agamana?” Mbera-mbera tulisen sigendek-gendek enda banci mabai kita siangkan, labo sisangka-sangkan.

Padan Perjabun

Tupung perjabun ipanteki ibas sakramen pasu-pasu tumbuk erjabu, isuanken me ajar erpalasken padan kempak si dilaki bage pe si diberu gelah sikeleng-kelengen ras kininggiten lako ndidik anak-anak si ipelimikien Dibata gelah jadi anak-anak katolik si mehuli. Tanda-tanda ras ulih kekelengen dingen pengarapen ibas jabu e erpalasken kiniteken, maka peridin danak-danak e me sada perbahanen si metunggung lako maba anak-anak kempak Dibata si mada tinuang rikutken usihen si mehuli si nilakoken jabu sibadia jabu nasaret, e me Josep ras Maria ibas ia naruhken Jesus ku rumah pertoton (neh. Luk 2:22-40) erpalasken dingen lako pegeluhken padan perjabun e, e me kininggiten lako ndidik anak-anak lako jadi kalak Katolik si mehuli.

 Tuhu, ibas paksa genduari enda melala orangtua,  lanai tehna tumburen lako pesikap nakan kula anak-anakna, la terjeng nakan si teptep wari tapi lako lit nakan nimai, ras guna si e kitaren-taren ngukuri dan ndarami kai si mehuli kempak anak-anak, nina ras ninta, piah  megati me lupa kerna nehken tanggungjabap si pematang ras terutama, eme kap lako ngemamahken nakan pertendin, nuanken benih-benih kiniulin janah sue ras padan perjabun emekap lako nuanken ajar kerna kekatoliken, janah lako ndalanken si mehuli e kiniteken nuruh  kita pang gia pelain ras kalak si deban lako siterulin.

Peridin Danak-danak

Peridin danak-danak tuhu jadi sada hak ibas orangtua nangdangi kiniteken anakna si ipelimiken Dibata ku tengah-tengah jabuna. Orangtua bebas nentuken apai si terulin man bana, nehken anakna iperidiken kenca anak e ngasup makeken ukur sinibabana tah kin iperidiken ibas minggu-minggu pertama ibas ketubuhenna. 
 
Gelemen Gereja ibas ngiahken gelah anak-anak iperidiken tupung minggu-minggu pertama kenca anak-anak e tubuh, e me kap lako pelikas anak-anak e ibas dosa-dosa si ndekah nari, janah guna si e niperluken ketubuhen si mbaru ibas peridin gelah ipedauh idur kuasa si deban ras ipersada ku bas kerajan kebebasen anak-anak Dibata, e me dalin kegeluhen si ipesikapNa bana. Gereja ras orangtua banci ikataken enggo ngelanglangi tah pe ngolang-ngolangi anak-anak lako ngaloken berkat ras pemere si mbelin idur Dibata ibas erkitaren-taren guna peridin e (bdk. KGK 1250).

Penegun Guna Peturahken Kiniteken Danak-danak, Tanggungjabapta Kenca Peridinna

Tanggungjabap orangtua (ras bapa nande seranina) reh tangkasna erkiteken peridin danak-danak eme lako ndidik anak-anak e erpalasken terang kiniteken kekatoliken. Perbahanen-perbahanen erpalasken perukuren ras sura-sura si mehuli perlu si geluhken ibas ndidik anak-anak gelah seh ku belinna subuk ibas batang daging bagepe ibas kepentarenna, maka ia ibas paksana banci ngeriahken kiniliten ibas dirina terlebih-lebih lako ngaminken dalan kegeluhen si ibentasisa ibas kepkepen terang Tuhan Jesus e.

Erbage-bage kiat ras perbahanen si mehuli idalanken lako nehken tanggungjabap e, umpama arah nekolahkensa ku sekolah katolik gelah ngaloken palas-palas kekatoliken, tapi ula min pernah ngataken ras sigejapken enggo bias terjeng bage saja. Erkiteken buen me paksa inanami anak-anak i jabuna jine ras orangtuana lako nggeluh ibas kerinanna, maka orangtua jine me guru si utama ras pertama kempak ia,  emaka jabu me sekolah katolik si pematang dingen banci ikatanken selaku seminarium si pematang ras si pemena.

Pentingna petandaken kempak anak-anak  maka jabu inganna nggeluh eme jabu selaku Gereja si kitik (selaku persadan, ingan ertoto, ingan isampat-sampaten, ingan ngaloken pengajaren bagepe nehken penggejapen ngaloken buh kiniteken) ijem banci inanamina kedamen, ketenangen, kerembaken ras Dibata arah cakap si mehuli si man beginkenna dingen perbahanen-perbahanen si metunggung si man tatapen ras si man usihenna. Salu bage anak-anak la terjeng ngakoken kata ajar, penuruhen tah pe larangen-larangen, tapi terdauhen ras terbagesen banci ialokenna usihen-usihen si metunggung.

Lako petandaken kekatoliken ras nuankensa kempak anak-anak, seh kal perluna ibaba/itaruhken anak-anak e ku sekolah minggu, ku pertemun-pertemun i lingkungen bage pe ku kegeluhen keteremen, gelah kitik-kitik nari pe enggo ia terbiasa, erngena dingen erkeleng ate nangdangi Gereja si idahna ibas persadan kalak si erkiniteken ras erpengendes man Dibata bagepe nangdangi kegeluhen sekelewet si jadi bagin kegeluhenna.

Mehuli ka ibaba lako ngaloken pasu-pasu idur malim nari, nerangken kai kin antusen sakramen-sakramen kempak ia, maka kenca seh paksana banci ialokenna sakramen e, labo ialokenna ras idalanina alu la iantusina. Terlebih-lebih kerna sakramen krisma bagepe lako ngaloken komuni si pertangtangna, tuhu seh kal tunggungna adi kita muat bagin ngajarisa i rumah labo saja terjeng iendesken gelah iajari guru/pendidiksa pe niakap enggo bias.

Megati lit si idah piga-piga kalak si salah pengantusen kerna ngajari tah pe negu-negusa kempak kekatoliken, umpamana alu maba anak-anak kitik ku Gereja ibas lakon kata sibadia tah pe lakon ekaristi niakapna metungung adi anak-anak banci teraturken kentisik, ije nari  kiam kujah-kuje, tah pe adi seh ku altar akapna anak-anak e tah pepagin biak jadi pastor. Megati ka erkiteken si e lit ka si biak kade-kade jadi ragat-agat saja dahinna i gereja tempa-tempa la bias paksa i rumah lako nehken kekelengenna. Si enda tentu penggejapen ras penegun si lepak ras tentu perlu ipesikap. Pediatlah anak-anak pulung ibas perayan kiniteken anak-anak janah pindolah pasu-pasu idur malim nari alu la ngganggu perayan si ipersembahken malim e. Lang kin gia maba anak-anak ku gereja la banci lang ngganggu ketenangen kita orangtuana lako ertoto, apaika nangdangi orangtua nu kakal sideban.

Kesemalen Ertoto
 
Anak-anak perlu ijari ertoto i bas jabu umpamana toto Bapa kami, Sintabi Maria bagepe Kemulian. Njadiken geluhta erpalasken kesemalen ertoto subuk ibas ertoto muat ras elah man, muat berkat ras kenca mulih erdahin (muat tah pe dung kenca erlajar tah pe main-main), muat ras kenca ngoge Pustaka Sibadia bagepe ibas ertoto kerna erbage-bage keperlun tentu ngajari anak-anakta ertoto alu usihen perbahanen. Ajarilah anak-anak e ertoto bagi ia arusna ertoto, labo gelah teridah ia beluh ertoto. Pertoton-pertoton si gendek ndauh ulin asangken pertoton-pertoton si gedang. (Ngajari anak-anakta ertoto tupung lit temue tuhu megati si idah ilakoken, tapi sitertunggungen eme ngajari ia arah usihen si nilakoken kita ertoto dingen arah kita nggeluhken pertoton e). Bujur ras mejuah-juah!

Tidak ada komentar:

Posting Komentar